مقدمه‌ای بر بازی های بومی و محلی ایران
واژه “بازی” در فرهنگ لغت فارسی به مفاهیمی همچون سرگرمی، تفریح، مشغولیت، ورزش، و حتی فریب اشاره دارد. بازی‌ها از گذشته‌های دور نه تنها به عنوان یک سرگرمی بلکه به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی اقوام و ملت‌ها شناخته شده‌اند.
ورزش‌ها و بازی‌های بومی محلی و قبیله‌ای ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این بازی‌ها علاوه بر ویژگی‌های فرهنگی غنی، دارای تنوع و جذابیت زیادی هستند که نشان‌دهنده فرهنگ و تاریخ مردمان مناطق مختلف ایران است.
دلیل فراوانی بازی ها
ایران با توجه به پهنه وسیع اقلیمی و تنوع قومی و قبیله‌ای، مهد انواع بازی‌های سنتی و محلی بوده است. این بازی‌ها با اهداف گوناگون طراحی شده و در میان مردم رواج داشته‌اند. بر اساس منابع تاریخی و پژوهش‌ها، بیش از ۱۵۰ نوع بازی سنتی در ایران وجود داشته است. اما با گذر زمان و تغییر سبک زندگی، بسیاری از این بازی‌ها در میان نسل‌های جدید به فراموشی سپرده شده‌اند.
انواع بازی ها
این بازی‌ها در دو گروه کلی، یعنی بازی‌های مناسب فضای باز و بازی‌های مناسب فضای بسته، طبقه‌بندی می‌شدند. این تنوع باعث می‌شد تا افراد در هر شرایط اقلیمی و محیطی بتوانند لحظاتی خوش را تجربه کنند.
برخی از این بازی‌ها، به دلیل ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی یا مذهبی، در مناطق مختلف ایران مشترک بودند و توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ مردم پیدا کنند. در ادامه، به معرفی برخی از این ورزش‌ها و بازی‌های سنتی پرداخته می‌شود تا یادآور شکوه و زیبایی این بخش از میراث فرهنگی ایران باشد.
تیر و کمان چوبی
تیر و کمان چوبی یکی از بازی‌های سنتی و مفرح ایرانی است که به دلیل ساده بودن ابزارها و هیجان خاص خود، همچنان در برخی مناطق محبوبیت دارد. این بازی نه‌تنها به توسعه مهارت‌های جسمانی و تقویت سیستم عصبی عضلانی کمک می‌کند، بلکه حس تمرکز و دقت در نشانه‌گیری را نیز افزایش می‌دهد.
اهداف بازی
این بازی با هدف بهبود آمادگی جسمانی، افزایش دقت در پرتاب و تقویت هماهنگی عصبی عضلانی طراحی شده است.
وسایل مورد نیاز
این بازی وسایل کم و کاربدی دارد که باعث می شود آن را راحت اجرا نمود.
تیر و کمان
این کمان از یک شاخه چوبی به شکل Y با طول دست 10 تا 15 سانتی‌متر و شاخه‌هایی به طول 10 سانتی‌متر ساخته می‌شود.
هدف‌ها
از استوانه‌های کائوچویی یا چوبی مقاوم در سه اندازه 15، 20 و 25 سانتی‌متر به‌عنوان نشانه استفاده می‌شود.
تیرها
10 سنگ‌ریزه با وزن 100 تا 150 گرم به‌عنوان تیر در بازی به کار می‌رود.
نحوه اجرا و قوانین بازی
این بازی می‌تواند به‌صورت انفرادی یا تیمی برگزار شود. در حالت تیمی، هر تیم از سه بازیکن تشکیل می‌شود.
بازیکنان با استفاده از چوب Y شکل و کش کمان خود را می‌سازند.
در کنار خط پرتاب که بر اساس رده سنی و جنسیت فاصله مشخصی از هدف دارد، به صف می‌ایستند.
هر بازیکن با قراردادن سنگ‌ریزه در کش کمان و کشیدن آن به سمت هدف، اقدام به نشانه‌گیری می‌کند.
هر بازیکن در هر نوبت سه تیر به سمت هدف پرتاب می‌کند. بازیکنی که بیشترین سنگ‌ها را به هدف بزند، برنده می‌شود.
قوانین و شرایط مسابقه
بازیکنان باید حتماً پشت خط پرتاب بایستند و می‌توانند به دو حالت ایستاده یا چمباتمه تیراندازی کنند.
در صورت تساوی، پرتاب طلایی آغاز می‌شود که شامل یک نوبت سه‌تایی و در صورت ادامه تساوی، تک‌تیرهای نوبتی تا مشخص شدن برنده است.
برای ایمنی، دالانی به طول 12 متر و عرض 3 متر با نشانه‌گذاری مشخص می‌شود تا فضای بازی از تماشاگران جدا باشد.
هفت سنگ
یکی از محبوب ترین بازی ها که همه ی ما آن را انجام داده ایم.
ابزار بازی
برای اجرای این بازی جذاب، به هفت قطعه چوب با ابعاد 7×7 سانتی‌متر و ضخامت 3 سانتی‌متر نیاز است. وزن هر قطعه بین 50 تا 70 گرم است. چهار قطعه به رنگ مشکی و سه قطعه به رنگ سفید رنگ‌آمیزی می‌شوند. علاوه بر این، توپ استاندارد هفت سنگ با وزن 180 تا 200 گرم و محیط 36 تا 37 سانتی‌متر مورد استفاده قرار می‌گیرد. توپ مینی هندبال شماره یک نیز مناسب است.
شیوه اجرا
هفت سنگ به صورت انفرادی و به شکل رقابتی برگزار می‌شود و هدف، ثبت بهترین رکورد در مهارت پرتاب، ریختن و چیدمان سنگ‌ها است. قوانین بازی به این شرح است:
بازیکن باید توپ را از پشت خط استارت که 7 متر از محل سنگ‌ها فاصله دارد پرتاب کرده و سنگ‌ها را بیندازد.
پس از ریختن سنگ‌ها، کرنومتر به حرکت در می‌آید. بازیکن باید به سرعت سنگ‌ها را به ترتیب مشخص (ابتدا مشکی، سپس سفید و به همین ترتیب) بچیند.
بازیکن با بازگشت به خط استارت و عبور از آن، رکورد خود را به ثبت می‌رساند.
هر بازیکن سه فرصت برای پرتاب دارد و بهترین رکورد او به‌عنوان نتیجه نهایی لحاظ می‌شود.
قوانین امتیازی
در صورت مساوی شدن رکوردها، فردی که با تعداد کمتری سنگ به رکورد دست یافته برنده است. اگر تمام شرایط مساوی باشد، پرتاب طلایی انجام می‌شود و بازیکنی که کمترین سنگ را بریزد برنده خواهد بود.
خطاها
حرکت قبل از برخورد توپ به هدف
اشتباه در چیدمان رنگ‌ها
عبور پا از خط استارت هنگام پرتاب
هفت سنگ با ترکیب سرعت، مهارت و دقت، از جمله بازی‌های سنتی است که همچنان شوق و هیجان خاصی به بازیکنان می‌بخشد.
کشتی گورش
این کشتی گورش یکی از ورزش‌های سنتی و بومی ایران است .
لباس کشتی‌گیران
کشتی‌گیران باید از کفش‌هایی بدون پاشنه، صاف و نرم استفاده کنند. این کفش‌ها نباید شامل قطعات فلزی باشند. بند کفش‌ها نیز باید با چسب محکم شوند تا در طول مسابقه باز نشوند. البته شرکت در مسابقات بدون کفش نیز امکان‌پذیر است. لباس کشتی‌گیران (دون) شامل دو رنگ قرمز و سبز با کمربندهایی به همین رنگ و شلوار سفید است. این لباس می‌تواند آرم پرچم کشور در قسمت جلو و نام کشتی‌گیر یا اختصار کشور در قسمت پشت (با ابعاد 4 تا 7 سانتی‌متر) داشته باشد.
ویژگی‌های تشک کشتی
تشک کشتی باید صاف و نرم باشد و ابعادی برابر با 12×12 متر و ضخامت 4 تا 6 سانتی‌متر داشته باشد. مرکز تشک با دایره‌ای 1 متری مشخص شده که خطی قرمز به ضخامت 10 سانتی‌متر آن را احاطه کرده است. محوطه اصلی کشتی دایره‌ای به قطر 7 متر است که اطراف آن با منطقه‌ای 9 متری و یک حاشیه قرمز (1 متری) به نام منطقه زون مشخص می‌شود. منطقه ایمنی تشک، به قطر 1.5 متر و هم‌سطح تشک، برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی در اطراف آن قرار دارد.
قوانین مسابقه
کشتی‌گیران باید ظرف 3 دقیقه پس از اعلام اسامی روی تشک حاضر شوند، در غیر این صورت بازنده اعلام می‌شوند.
کمربند بسته شده باید طبق قانون و با استفاده از مشت یک دست به پهلو انجام شود.
مسابقات در سه دقیقه انجام می‌شود و ورزشکاری که زودتر دو امتیاز کسب کند یا در پایان زمان برتری داشته باشد، برنده خواهد بود.
در صورت تساوی، وقت اضافه یک دقیقه‌ای برگزار می‌شود که در آن کشتی به صورت کمر به کمر انجام می‌گیرد.
اخطارها به کشتی‌گیر کم‌کار داده شده و می‌تواند به امتیازگیری حریف منجر شود.
کشتی‌گیری که بیش از سه بار از تشک خارج شود یا عمداً جلوی ادامه مسابقه را بگیرد، اخطار می‌گیرد.
قایم موشک
تعداد بازیکنان
نامحدود
محل بازی
این بازی در فضاهای باز مانند باغ، پارک، کوچه، یا خیابان انجام می‌شود. محوطه باید شامل مکان‌هایی برای پنهان شدن مانند درخت، دیوار، یا گوشه‌ها باشد.
شرح بازی:
بازیکنان در یک محوطه مشخص گرد هم می‌آیند و به قید قرعه (مانند شیر یا خط) یک نفر را به‌عنوان “گرگ” انتخاب می‌کنند. گرگ پشت به بقیه بازیکنان، در محلی مشخص (مانند دیوار یا درخت) می‌ایستد، چشمانش را می‌بندد و از 1 تا عددی توافقی (مثلاً 20 یا 40) می‌شمارد. این فرصت به سایر بازیکنان داده می‌شود تا برای خود مخفیگاهی پیدا کنند.
گرگ پس از پایان شمارش، با صدای بلند می‌پرسد: «قایم شدین؟ بیام یا نه؟» اگر جوابی نشنود، شروع به جستجوی بازیکنان می‌کند. هر بازیکنی که توسط گرگ پیدا شود یا از دور دیده شود، گرگ باید نام او و محل مخفیگاهش را اعلام کرده و با سرعت به محل چشم‌گذاری بازگردد، آنجا را لمس کرده و عبارت «سُک سُک» را بگوید تا بازیکن مورد نظر را بسوزاند. بازیکن سوخته، باید در دور بعدی نقش گرگ را بپذیرد.
نکات بازی
بازیکنانی که توسط گرگ دیده نشده‌اند، می‌توانند تلاش کنند خود را به محل چشم‌گذاری برسانند و با گفتن «سُک سُک» از سوختن نجات پیدا کنند.
بازیکنی که توسط گرگ سوزانده شده، می‌تواند با ایما و اشاره یا رمز (مثلاً «سیب بیا، گلابی نیا») به دیگر بازیکنان کمک کند موقعیت گرگ را بفهمند.
اگر بازیکنی پیش از گرگ به محل برسد و بگوید «سُک سُک همه آزاد»، همه بازیکنان سوخته را نیز آزاد می‌کند.
پایان بازی
اگر گرگ نتواند کسی را بسوزاند یا تمام بازیکنان آزاد شوند، گرگ همچنان در دور بعد چشم می‌گذارد. اگر گرگ موفق شود بازیکنان را بسوزاند، بازیکن اولی که سوخته، گرگ دور بعد خواهد شد.
خروس جنگی
این بازی بسیار محبوب است به ویژه در میان آقایان زیرا یک مبارزه دو نفره است.
ابعاد زمین خروس جنگی
زمین بازی مستطیلی به طول 30 متر و عرض 20 متر طراحی می‌شود. جنس زمین باید خاکی یا چمنی باشد تا ایمنی بازیکنان حفظ شود.
لباس بازیکنان
تمامی بازیکنان هر تیم باید از پیراهن و شورت ورزشی متحدالشکل و شماره‌دار استفاده کنند. شماره‌ها در جلو با ابعاد 16 سانتی‌متر و در پشت پیراهن با ابعاد 20 سانتی‌متر درج می‌شوند.
تعداد بازیکنان
تیم‌ها می‌توانند در قالب‌های 3، 5 یا 7 نفره بازی کنند.
زمان بازی
مدت زمان بازی بستگی به تعداد بازیکنان دارد و زمانی اتمام می‌یابد که همه بازیکنان با هم به رقابت پرداخته باشند. در مسابقات رسمی، زمان بازی بر اساس قوانین فدراسیون مشخص می‌شود.
تعداد داوران
این بازی توسط یک سرداور، دو کمک‌داور (در صورت تیم‌های 7 نفره) و یک داور وقت‌نگهدار اداره می‌شود.
نحوه انجام بازی
بازی به دو شیوه انفرادی و تیمی قابل اجراست:
در بخش بانوان: دست‌ها گره خورده و روی سینه قرار می‌گیرند و باز شدن دست‌ها خطا محسوب می‌شود.
در بخش آقایان: بازیکنان باید با یک دست، پای مخالف را از پشت بگیرند و حق تعویض دست یا پا ندارند.
بازیکنان تلاش می‌کنند با هل دادن یا جا خالی دادن، تعادل حریف را برهم زده و او را از زمین مسابقه خارج کنند. بازیکنان مجاز هستند به صورت گروهی یا انفرادی به حریف حمله کنند.
تساوی
در صورت تساوی دو تیم، یک بازیکن از هر تیم انتخاب شده و با رقابت مستقیم برنده نهایی تعیین می‌شود.
خطاها
آقایان: رها کردن یا تعویض دست و پا.
خروج از زمین: یک امتیاز به تیم مقابل داده می‌شود.
بازی خطرناک: منجر به کارت زرد یا قرمز می‌شود.
زانو زدن: تماس زانو با زمین خطاست و بازیکن سوخته اعلام می‌شود.
ورزش سه چرخه و چهار چرخه
شرکت آرش به عنوان تنها تولید کننده سه چرخه و چهار چرخه های استاندارد و ایمن در ایران و خاورمیانه امکان ارسال و فروش تمام محصولات خود را به سراسر کشور ما دارد ، از همین رو اگر شما قصد خرید سه چرخه در مشهد ، خرید سه چرخه در کرج ، خرید سه چرخه در اصفهان ، خرید سه چرخه در تهران ، خرید سه چرخه بزرگسال ، خرید سه چرخه در چالوس ، خرید سه چرخه در رامسر ، خرید سه چرخه در چابکسر ، خرید سه چرخه در کیش ، خرید سه چرخه در قشم ، خرید سه چرخه در انزلی ، خرید سه چرخه در ساری ، خرید سه چرخه در گرگان ، خرید سه چرخه در رشت ، تهیه سه چرخه دو نفره ، چهار چرخه تک نفره مدل نیایش ، چهار چرخه دو نفره مدل آوش ، چهار چرخه چهار نفره مدل اسکورپیون را دارید می توانید از محصولات آرش خرید کنید و از تمام خدمات پس فروش و هم چنین فروش اقساطی ما بهره مند شوید.
